Monday 30 November 2009

Ο Γάμος ως κοινωνικό γεγονός πανανθρώπινο


πρώτη δημοσίευση: Παραθέματα Λόγου

Σκεπτόμουν τις προάλλες το θέμα του γάμου, το οποίο ομολογώ ότι με απασχολεί λόγω της μεγάλης αξίας του κοινωνικά και θρησκευτικά. Μού ήρθαν στο νου κάποιες πτυχές του, τις οποίες παραθέτω ως κίνητρο προβληματισμού -προσωπικό τουλάχιστον- και όχι ως τελική θέση που εκφράζω αμετάκλητα.

Ο γάμος είναι, απ’ όσα ξέρω, ένα γεγονός διαθρησκειακό, αφού συναντάται σε όλες της θρησκείες κάποια σχετική τελετή. Από τη στιγμή όμως που ο γάμος υπάρχει και στις «κοινωνικές θρησκείες» ήτοι τις πρωτόγονες θρησκείες που πηγάζουν από πρωτόγονα κοινωνικά έθιμα, και εφ’ όσον υπάρχει επίσης στις λαϊκές πολιτείες, τότε αυτό σημαίνει ότι ο γάμος καθ’ αυτό δεν αποτελεί ένα μυστήριο αλλά ένα παγκόσμιο κοινωνικό φαινόμενο.

Ως εκ τούτου θεωρώ πιο σωστό να ταυτιστεί με τις κοινωνίες και όχι με τις θρησκείες. Κάθε θρησκεία κληρονομεί τον γάμο από την κοινωνία στην οποία γεννιέται και το καπηλεύεται εκ των υστέρων, όπως κάνει και με άλλους θεσμούς. Τού αποδίδει τις κατάλληλες μεταφυσικές διαστάσεις, για να παγιώσει την καπηλεία, με τρόπο που δεν αφήνει περιθώριο σε κανένα να το απελευθερώσει από το κράτος της θρησκείας.

Ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι ο γάμος στις χριστιανικές κοινωνίες. Πριν από τον χριστιανισμό και στην διάρκεια της όλης πρώτης χιλιετείας περίπου ο γάμος ήταν πολιτικός. Σταδιακά πέρασε στους κόλπους της Εκκλησίας, η οποία του έδωσε διάφορες ερμηνείες που προβάλλουν το δόγμα της, χωρίς να βασίζονται στην ιστορική και κοινωνική εξέλιξη του θεσμού. (Αυτό δείχνει, ότι οι θεολόγοι δεν ασχολήθηκαν με την έννοια της ιστορίας κι ερμηνεύουν οτιδήποτε συγχρονικά και όχι διαχρονικά.)

Ο γάμος λοιπόν δεν είναι θρησκευτικός θεσμός αλλά ένα θύμα της θρησκευτικής καπηλείας. Ως εκ τούτου, πιο σωστό -κατ’ εμέ τουλάχιστον- είναι να θεωρηθεί μόνον ένας κοινωνικός θεσμός. Αν αντιληφθεί και βιωθεί ως τέτοιος, θα είναι ήδη περισσότερο από μυστήριο. Ο γάμος έχει ως σκοπό να ρυθμίσει -κατά το δυνατόν- τις σχέσεις των δύο φύλων, να τις νομιμοποιεί, να καταχωρίσει τα ζευγάρια ποιός με ποιόν κλπ., με απώτερο στόχο την δόμηση μιας τακτοποιημένης κοινωνίας. Μιας αρμονικής και δεμένης κοινωνίας, η οποία μπορεί να προοδέψει χωρίς να διαλυθεί. Όμως πολλοί παρασίτες προσπαθούν να παρέμβουν και να εκτροχιάσουν τον ομαλό ρου των πραγμάτων και παρασέρνουν τον γάμο μακριά από τον πρώτο στόχο του. Η συνέπεια αυτής της πράξης είναι η διάλυση της κοινωνίας, όπου δεν ωφελούν οι μάταιες διαμαρτυρίες ζερβά και αριστερά.

Από τη στιγμή όμως που ζει ο άνθρωπος ατομιστικά ή δίνει στο γάμο διάφορες μεταφυσικές -άρα μη εδαφικές- ερμηνείες, το αποτέλεσμα πάντα θα είναι η διάλυση του γάμου και της κοινωνίας με την πρώτη δυσκολία. Η λύση, νομίζω, είναι ο γάμος να επιστρέψει στους κόλπους της κοινωνίας και να έχει κοινωνική προοπτική.


4 comments:

None said...

Ma ti grafete k. Roni???? Ua sas kynigisoun...

Roni Bou Saba روني بو سابا said...

τι γράφω; τίποτε σπουδαίο μόνο που δεν είχα χρόνο για να τα αναπτύξω καλύτερα. ποιοί θα με κυνηγήσουν; σιγά το θύραμα!

ΥΓ: δεν είμαι και τόσο μεγάλος για να με λες Κ.

Τατιάνα Καρύδη said...

Ρόνι, για μένα, ο γάμος κρίνεται απο το περιεχόμενό του. Απο εκεί κρίνεται η Ιερότητα, η Ουσία του και η οντότητά του. Αν η Επιλογή μας είναι ουσιώδης και στηρίζεται στην αλληλοπεριχώρηση τότε είναι τέτοιου είδους Ενότητα ώστε κανείς και τίποτα δεν μπορεί να χωρίσει αυτό το αληθινό ζευγάρι. Τότε και το μυστήριο είναι πλέριο, και δεν υπάρχει τρόπος να κλυδωνιστεί. Αυτός ο γάμος είναι ευλογημένος.
Οι γάμοι που δεν στηρίζονται παρα μόνο στην εικόνα, είναι αυτοί που διαλύονται μή έχοντας θεμέλια, ακόμη κι αν ευλογηθούν. Αφού ο Θεός μας έδωσε την ευθύνη της επιλογής μέσα απο την ελευθερία μας.
Τίποτε τόσο κοινό όσο το όνομα και τίποτε τόσο σπάνιο όσο το περιεχόμενο.

Roni Bou Saba روني بو سابا said...

@ Ρεγγίνα, συμφωνώ μαζί σου προσπαθόντας να βρω πού έγκειται το περιεχόμενο του γάμου. σαφώς είναι ένα θέμα πίστης και προσωπικής πεποίθησης και ο καθένας το αντιλαμβάνεται διαφορετικά, αλλά η Εκκλησία μέσω των επιστολών του απ. Παύλου του έδωσε κοινωνικό χαρακτήρα όμως σήμερα δεν το τονίζει η ίδια η Εκκλησία και το παρασέρνει σε άλλα πεδία. γι΄ αυτό το είπες πολύ ωραία "τίποτε τόσο κοινό όσο το όνομα", και ο κόσμος πληρώνει το λάθος της υπακοής στον ένα ή στον άλλο γκουρού...