Μέρες του 1903 أيّام من سنة

Το περασμένο Σάββατο, στο πλαίσιο της 2^ης Συνάντησης Πεζογράφων στην Πάτρα, παρουσίασε το καλλιτεχνικό σύνολο Πολύτροπον ένα ιδιαίτερο μουσικό πρόγραμμα αφιερωμένο και εμπνευσμένο από τον τιμώμενο πρόσωπο της Συνάντησης τον συγγραφέα Μένη Κουμανταρέα. Ο φίλος και υπεύθυνος του Πολύτροπον Παναγιώτης Ανδριόπουλος μου πρότεινε να ματαφράσω στα αραβικά ένα ποιήμα του Καβάφη που αρέσει πολύ στον Μένη Κουμανταρέα και το απαγγέλνει και ο ίδιος στο ένθετο δίσκο του τελευταίου τεύχους του περοδικού Η Λέξη, και να το παρουσιάσω στην εκδήλωση. Η ενασχόληση με την μετάφραση του ποιήματος ήταν πραγματική απόλαυση γιατί ο Καβάφης διαβάζεται εκεί που δεν μιλάει, πίσω από τις λέξεις (μάλιστα αυτό κάνουν και άλλοι λογοτέχνες όχι όμως σε βαθμό να θεωρηθεί χαρακτηριστικό τους). Παραθέτω λοιπόν την μετάφραση και με το βίντεο που «απαγγέλνω» το ποίημα και ακολουθεί η έξοχη ερμηνεία του Παναγιώτη συνοδευόμενος στο πιάνο από τον Τάσο Σπιλιωτόπουλο.

يوم السبت الفائت، في إطار لقاء الروائيّين (اليونانيّين) الثاني في باترا، قدّمت المجموعة الفنّيّة "بوليتروبون" برنامجاً موسيقيّاً مميّزاً مقدَّماً إلى الكاتب المكرَّم مينيس كوماندارياس ومستوحى من حياته وأعماله. الصديق ومسؤول المجموعة الفنّيّة بانايوتيس أنذريوبولوس اقترح عليّ أن أترجم إلى العربيّة قصيدة للشاعر قسطنطين كفافيس تُعجِب الكاتب مينيس كوماندارياس وقد ألقاها في الأسطوانة الملحقة بإحدى المجلّات الأدبيّة ("الكلمة")، وأن أقدّمها في الحفل. انشغالي بترجمة القصيدة كان متعةً بالحقيقة لأنّ كفافيس يُقرَأ حيث لا يتكلّم، خلفَ الكلمات (طبعاً هذا يفعله أدباء آخرون لكنّهم لا يبلغون فيه درجة تجعله سِمةً لأدبهم). أقدّم هاهنا الترجمة مع الفيديو حيث "أُلقي" القصيدة ويتبع أداء بانايوتيس الرائع يرافقه على البيانو تاسوس سبيليوتوبولوس.

أيّام من سنة 1903

ما عدتُ وجدتُها ثانيةً_ تلك المفقودةَ سريعاً....

العينَين الشعريّتَين، والوجهَ

الشاحب.... في عتمة الدرب....

ما عدتُ وجدتُها_ تلك المكتسبةَ بملء الصدفة

التي تركتها هكذا بسهولة

وودِدتُها بعد ذلك بحُرقة.

العينان الشعريّتان، والوجهُ الشاحب،

وتانِّك الشفتان ما عدتُ وجدتُها.

قسطنطين كفافيس (1917)

ΜΕΡΕΣ ΤΟΥ 1903

Δεν τα ηύρα πια ξανά_ τα τόσο γρήγορα χαμένα....
τα ποιητικά τα μάτια, το χλωμό
το πρόσωπο.... στο νύχτωμα του δρόμου....

Δεν τα ηύρα πια_ τ’ αποκτηθέντα κατά τύχην όλως,
που έτσι εύκολα παραίτησα·
και που κατόπι με αγωνίαν ήθελα.
Τα ποιητικά τα μάτια, το χλωμό το πρόσωπο,
τα χείλη εκείνα δεν τα ηύρα πια.

Κωνσταντίνος Καβάφης 1917