Αβραάμ. Πριν παραθέσω συνοπτικά τους πρώτους προβληματισμούς μου, πρέπει να πω ότι προσωπικά, και ως τώρα, δεν έχω πειστεί ότι η Παλαιά Διαθήκη μέχρι τα χρόνια της βασιλείας τουλάχιστον αναφέρεται εξ ολοκλήρου σε ιστορικά γεγονότα. Ίσως μετά να αλλάξω γνώμη.Ο Cyrus Gordon μελέτησε τις σχέσεις Παλαιάς Διαθήκης και Ομήρου. Οι απόψεις του είναι συγκλονιστικές κατά την γνώμη μου. Από αυτόν παίρνω λοιπόν την ιδέα να συγκρίνω τους δυο κόσμους της Παλαιάς Διαθήκης και του Ομήρου, περιορίζοντας τους πρώτους προβληματισμούς σε δυο προσωπικότητες που άφησαν το στίγμα τους πέραν των κειμένων που τους αναφέρουν και πέραν των λαών που τους θαύμαζαν στην αρχή. Ο Αβραάμ και ο Οδυσσέας δεν ανήκουν μόνο στους Έλληνες και στους Εβραίους (ως φυλή ακόμα) αλλά στον παγκόσμιο πια πολιτισμό. Αλλά πιο πολύ η πορεία ζωής του καθένα τους μπορεί να αποτελέσει και προσωπική πορεία στον κάθε άνθρωπο.
Ο Αβραάμ ξεκίνησε από την πόλη Ουρ της Χαλδαίας και πήγε με τον πατέρα του στο Χαρράν. Εκεί παρεμβαίνει ένα όν στην αφήγηση. Θα λέγεται Θεός. Αυτός λοιπόν ο Θεός του ζητά να εγκαταλείπει το Χαρράν και να πάει στη χώρα Χαναάν. Του υπόσχεται μετά ότι θα δώσει τη γη Χαναάν σ' αυτόν και στους απογόνους του. Ο Αβραάμ λοιπόν φεύγει από την πατρική του γη, κατασκηνώνει σε μια δεύτερη, που τελικά αφήνει για να καταλήξει σε μια τρίτη. Εκεί θα πεθάνει. Στην πατρική γη δεν γυρνά ποτέ.(Γένεσις κεφ: 12, 17, 23, 25).
Ο Οδυσσέας έφυγε από την Ιθάκη για να πολεμήσει με τους υπόλοιπους Έλληνες στην Τροία. Και στο τέλος του πολέμου, γυρνά από εκεί που ξεκίνησε. Κατά σύμπτωση στο έπος συναντάμε επίσης μια θεϊκή μορφή να παρέμβει στην ζωή του Οδυσσέα. Πρόκειται για την Θεά Αθηνά. Μόνο που εδώ οι παρεμβάσεις της σκοπό έχουν να βοηθήσουν τον Οδυσσέα να φτάσει στον τόπο του. Η Αθηνά δεν αλλάζει τα σχέδια του Οδυσσέα, αλλά τον προστατεύει από τα εμπόδια που μπορεί να θέτουν το σχέδιο της επιστροφής του σε άλλη γραμμή.
Το θέμα μου λοιπόν κοιτάζοντας _και γράφοντας_ στα γρήγορα την μακροδιηγήση των δυο κειμένων, είναι να αποδείξω ότι υπάρχουν δυο μεγάλες πολιτισμικές διαφορές_ παρά τα πολλά κοινά_ μεταξύ του βιβλικού κόσμου και του αρχαίου ελληνικού. Οι διαφορετικές πορείες των δυο πρωταγωνιστών δεν μοιάζουν μεταξύ του η μια είναι ευθύγραμμη και η άλλη κυκλική. Η μια μένει ανοικτή για πάντα, για το αβέβαιο και η άλλη κλείνει_ μετά από πολλές αβεβαιότητες_ σε ένα ασφαλές τέλος.
Εννοείται ότι η ευθύγραμμή πορεία του Αβραάμ δέχτηκε διάφορες εξελίξεις και προσθέσεις σε αντίθεση με εκείνη του Οδυσσέα. Ο Αβραάμ χάραξε μια πορεία από την οποία απομακρύνθηκαν οι απόγονοί του. Μετά από πολλές ταλαιπωρίες αυτοί την ξαναβρήκαν την γη του πατριάρχη τους, και την μετέτρεψαν σε μια Ιθάκη. Ήρθε όμως άλλος απόγονος του Αβραάμ και είπε πάλι αφήστε πατέρα και μάνα και ακολουθήστε με. Η γή της επαγγελίας έγινε πάλι ένας δρόμος ανοιχτός στα έσχατα. Και αυτός ο Θεός απόγονος του Αβραάμ λέει η γη της επαγγελίας είναι η βασιλεία των ουρανών, η οποία εντέλει βρίσκεται μέσα μας..
Ίσως επανέλθω να διατυπώσω καλύτερα αυτές τις πρώτες σκόρπιες σκέψεις.
Οι πίνακες της ΑΡΙΣΤΕΑΣ ΡΕΛΛΟΥ
Ο Αβραάμ ξεκίνησε από την πόλη Ουρ της Χαλδαίας και πήγε με τον πατέρα του στο Χαρράν. Εκεί παρεμβαίνει ένα όν στην αφήγηση. Θα λέγεται Θεός. Αυτός λοιπόν ο Θεός του ζητά να εγκαταλείπει το Χαρράν και να πάει στη χώρα Χαναάν. Του υπόσχεται μετά ότι θα δώσει τη γη Χαναάν σ' αυτόν και στους απογόνους του. Ο Αβραάμ λοιπόν φεύγει από την πατρική του γη, κατασκηνώνει σε μια δεύτερη, που τελικά αφήνει για να καταλήξει σε μια τρίτη. Εκεί θα πεθάνει. Στην πατρική γη δεν γυρνά ποτέ.(Γένεσις κεφ: 12, 17, 23, 25).
Ο Οδυσσέας έφυγε από την Ιθάκη για να πολεμήσει με τους υπόλοιπους Έλληνες στην Τροία. Και στο τέλος του πολέμου, γυρνά από εκεί που ξεκίνησε. Κατά σύμπτωση στο έπος συναντάμε επίσης μια θεϊκή μορφή να παρέμβει στην ζωή του Οδυσσέα. Πρόκειται για την Θεά Αθηνά. Μόνο που εδώ οι παρεμβάσεις της σκοπό έχουν να βοηθήσουν τον Οδυσσέα να φτάσει στον τόπο του. Η Αθηνά δεν αλλάζει τα σχέδια του Οδυσσέα, αλλά τον προστατεύει από τα εμπόδια που μπορεί να θέτουν το σχέδιο της επιστροφής του σε άλλη γραμμή.
Το θέμα μου λοιπόν κοιτάζοντας _και γράφοντας_ στα γρήγορα την μακροδιηγήση των δυο κειμένων, είναι να αποδείξω ότι υπάρχουν δυο μεγάλες πολιτισμικές διαφορές_ παρά τα πολλά κοινά_ μεταξύ του βιβλικού κόσμου και του αρχαίου ελληνικού. Οι διαφορετικές πορείες των δυο πρωταγωνιστών δεν μοιάζουν μεταξύ του η μια είναι ευθύγραμμη και η άλλη κυκλική. Η μια μένει ανοικτή για πάντα, για το αβέβαιο και η άλλη κλείνει_ μετά από πολλές αβεβαιότητες_ σε ένα ασφαλές τέλος.
Εννοείται ότι η ευθύγραμμή πορεία του Αβραάμ δέχτηκε διάφορες εξελίξεις και προσθέσεις σε αντίθεση με εκείνη του Οδυσσέα. Ο Αβραάμ χάραξε μια πορεία από την οποία απομακρύνθηκαν οι απόγονοί του. Μετά από πολλές ταλαιπωρίες αυτοί την ξαναβρήκαν την γη του πατριάρχη τους, και την μετέτρεψαν σε μια Ιθάκη. Ήρθε όμως άλλος απόγονος του Αβραάμ και είπε πάλι αφήστε πατέρα και μάνα και ακολουθήστε με. Η γή της επαγγελίας έγινε πάλι ένας δρόμος ανοιχτός στα έσχατα. Και αυτός ο Θεός απόγονος του Αβραάμ λέει η γη της επαγγελίας είναι η βασιλεία των ουρανών, η οποία εντέλει βρίσκεται μέσα μας..
Ίσως επανέλθω να διατυπώσω καλύτερα αυτές τις πρώτες σκόρπιες σκέψεις.
Οι πίνακες της ΑΡΙΣΤΕΑΣ ΡΕΛΛΟΥ
1 comment:
Φίλε Ρόνι,
αν μου επιτρεπεις θα ηθελα να σχολιασω τις "2 πορειες"σου πιο πολυ φιλοσοφικα παρα μεθοδολογικα.
Σκεψου κ το άλλο συμπτωματικό που συμβαίνει, περαν της απλης παρουσιας θεικων μορφών:όσο διαφορετικές πορείες ζωής κ αν "επέλαξαν" οι ήρωες, τα Υπεράνω Οντα των "ιστοριών" φαίνεται να νοιάζονται για τον προστατευόμενό τους κ γι' αυτό τους καθοδηγούν σε πατρίδες που ανταποκρίνονται στο μεγαλείο της ψυχής τους.Δεν αρκούνται σε κάτι λιγοτερο γι αυτούς.
Η πρώτη αναγνωση των "μύθων" τουτων δίνει την αίσθηση ότι οι πρωταγωνιστές αγονται κ φέρονται αναλόγως των κρισεων αυτών των Οντων.Μήπως ομως καταφεραν να αντιληφθουν τον "μονοδρομο" κ συνειδητα πια κ γενναια επιλεγουν να τον ακολουθησουν; Επομενως η πορεία της ζωής μηπως είναι μονο μία ,αυτή της αναζήτησης του ελευθερωτικου ασυμβίβαστου της ανθρώπινης ψυχής;Εξ ου κ το μεγαλείο του Ομηρου κ της Γενεσεως.
Τ.Γ
Post a Comment