Thursday 14 January 2010

ثورات... بل عورات

كعادته طالعنا الصحافيّ الجريء غسّان سعود بمقال تحقيقيّ عن هيمنة السلطة الدينيّة على الكنيسة كلّها في البيت الأنطاكيّ الأرثوذكسيّ، نشرته جريدة الأخبار (الجمعة 8 كانون الثاني 2010). كعادته أيضاً أثار الأستاذ غسّان حفيظة الكثيرين ممّن يحبّون طمس الحقائق وإخفاء العيوب الظاهرة بكلّ حال. لم يجرؤ أيّ من هؤلاء المنزعجين من المقال على البوح بذلك باستثناء اللواء عصام أبو جمرة الذي علّل استياءه بحجج لا يقبلها حتّى النائمون في ظلمات القرون الوسطى. بسبب انتمائي لهذه الكنيسة أوّلاً وآخراً أكتب.

بدءاً أشدّد على تفضيل حلّ المشاكل عموماً بعيداً عن الإعلام وخصوصاً المتعلّقة بالكنيسة. وأشتهي كنيسة تسعى إلى معالجة الدنس الذي فيها أصلاً وأبداً_ كونها من ناس_ لا أن تتجاهل المشاكل والمُسائلين. المصيبة أنّ الكنيسة اليوم في يد الإكليروس حصراً وهم لا يُقترَعون كما يدلّ عليهم اسمهم ذو الأصل اليونانيّ (كليروس). والصحيح هو إعادة التكامل بين العامّيّين (أدقّ من العلمانيّين) والإكليروس حتّى تستقيم الأمور. البطريركيّة الأنطاكيّة مرّت بفترة صعبة في السبعينيّات مردّه الخلاف بين حركة الشبيبة الأرثوذكسيّة والمطارنة الذين لم يرضوا عنها. حتّى يومنا هذا لا يزال الانقسام موجوداً وإن لم يكن بادياً كغيره من المسائل، وهذا الانقسام معبَّر عنه في المجمع ويتلطّى خلفه من لا ينتمي إليه ليعفي نفسه من متاعب إضافيّة وهذا موضوع آخر. المقال المذكور لا يخترع معلومات ويكفي أن يلقي اللواء أبو جمرة نظرة على ما في الأنظمة المنشورة في الجريدة الرسميّة حتّى يرى أنّه مهمَّش في الكنيسة. رغم شواذات هذه الأنظمة الكثيرة ورجعيّتها، فليدلّنا مثلاً على مجلس الأبرشيّة في أيّ مطرانيّة، أتراه يجده كما تقول الأنظمة؟ أزعجه مقال الأستاذ غسّان الذي يقول له: أنت، وكلّ العوامّ، على الهامش؛ ولم يزعجه أنّه على الهامش! إن كان اللواء يريد انتقاد الأستاذ غسّان بسبب مقالات أخرى سياسيّة المضمون فقد كان عليه بكلّ يساطة أن يفعل ذلك وقتها عوض استغلال نقمة الإكليروس على الصحافيّ ليصيب عصفورَين بحجر، مصوِّباً على المقالات السياسيّة ومتدفِّئاً بالعباءات السود. هذا ظنّ قد لا أكون مصيباً فيه.


من جهة أخرى أستغرب أن يصمت الإكليروس عن المقال، فلا ينفون ولو تفصيلاً فيه. هذا يعني أنّ ما يُقال فيه حقيقة، بما أنّ أحداً لم ينفه. الكنسيّون_ عامّة وإكليروس_ لم يفطنوا إلى أنّ المجتمع والإعلام_ بطبيعة الحال_ قد تغيّرا كثيراً عمّا كانوا قد اعتادوا عليه. لبنان ليس بلداً أرثوذكسيّاً والأرثوذكس أصلاً لا يأتمرون بأوامر الإكليروس ما عدا بعض الفتية المتأثّرين بتَقَويّات مرضيّة. وجريدة الأخبار ليست كغيرها من الوسائل الصديقة للكنيسة والتي لا تريد إحراجها. من خلال تصفّحي اليوميّ لجريدة الأخبار رأيت أنّها لا تحابي أحداً ولا حتّى نفسها وأبسط دليل هو مساحة النقد في التعليقات على كلّ مقال، في الصفحة الإلكترونيّة. هذا يعني أن ليس من محرّمات في المجتمع ولا في الصحافة_ الجريئة طبعاً_ ومنها جريدة الأخبار. لقد سمعت منذ أوّل مقال للأستاذ غسّان يخصّ الكنيسة الأرثوذكسيّة بتعليلات لكتاباته تسخّف الأمر إلى حدّ المؤامرة على الكنيسة! هذا عيب! كلّ الدنيا مؤامرات ونحن في الكنيسة لم نُخطئ في شيء. غضّ النظر عن العورات لا يعني أنّها خافية، هذا ما لا يلاحظه الإكليروس بالدرجة الأولى.


كلّ المعترضين على مقالات الأستاذ غسّان المرتبطة بالكنيسة الأرثوذكسيّة وخصوصاً هذا المقال الأخير عليهم أن يطّلعوا على مقالات المطران جورج في بدايات الحركة حين كانت الحركة ثورة (مثلاً مقالات: "كتاب إلى المطران صليبي"، "رسالة إلى أسقف"، "رسالة ثانية إلى أسقف"، منشورة في حديث الأحد الجزء الثاني). وليروا التشديد على التكامل في العلاقة بين العامّة والإكليروس. بعض الجدّيّة في النظر إلى الأمور حدّ أدنى في الكنيسة. وقد حان الوقت أن يقوم المطارنة والعامّة بإعداة النظر بكلّ شيء منذ الانشقاق الثاني لأبيفانيوس مطران عكّار وحتّى اليوم لأنّ التاريخ لم ينسَ هذه المرحلة والملفّ لم يُطوَ بشكل سليم ومن أبرز مخلّفاته هي الدعوى عند مجلس شورى الدولة . وهذه الأنظمة الغريبة إمّا أن تُطبَّق بعلاتها أو فليجتمع المطارنة لتغييرها، عوض لوم الصحافة بالتآمر عليهم.


بالمناسبة أنا أورثوذكسيّ هل يحقّ لي التكلّم على الموضوع؟

Tuesday 12 January 2010

Αγωνία για το μέλλον των Χριστιανών στη Μέση Ανατολή



Αποχαιρετήσαμε το έτος 2009 με διάφορα γεγονότα που θέτουν σε κίνδυνο την ύπαρξη των χριστιανών στην Εγγύς Ανατολή. Και με τον ίδιο τρόπο υποδεχθήκαμε το νέο έτος. Αφορμή γι' αυτό το σύντομο άρθρο είναι τα επεισόδια που ξέσπασαν στην Αίγυπτο την περασμένη Τετάρτη 6 Ιανουαρίου όταν επιτέθηκαν κάποιοι γνωστοί άγνωστοι σε χριστιανούς που γιόρταζαν τα Χριστούγεννα στην περιοχή Ναγκάα Χαμάντι. Ας πάρουμε όμως τα πράγματα από την αρχή ώστε να σχηματίσουμε μια γενική άποψη για όσα αντιμετωπίζουν οι Χριστιανοί στην Εγγύς Ανατολή.

Κατ’ αρχήν η Εγγύς Ανατολή συμπεριλαμβάνει μεταξύ άλλων χώρες όπως η Τουρκία, το Ιράκ, η κατεχόμενη Παλαιστίνη, η Αίγυπτος, και ο Λίβανος. Σ’ αυτή την περιοχή οι χριστιανοί αποτελούν μειονότητα, και για το περιβάλλον τους δεν έχει σημασία σε τι χριστιανικό δόγμα ανήκουν. Αυτό το τονίζω γιατί κάποιοι συνεχίζουν και σήμερα να διαχωρίζουν τους χριστιανούς σε ορθοδόξους και αιρετικούς, και να νομίζουν ότι πας μη ορθόδοξος δεν είναι χριστιανός και συνεπώς δεν μας αφορά τι παθαίνει. Σ’ αυτή την περιοχή βρίσκονται τέσσερα ορθόδοξα Πατριαρχεία, τα πρεσβυγενή Πατριαρχεία της Ανατολής και άλλα χριστιανικά Πατριαρχεία όπως εκείνο των Μαρωνιτών ή των Κοπτών κλπ.

Ευαισθητοποίηση για το Οικουμενικό Πατριαρχείο

Στην Τουρκία μαθεύτηκαν τα όσα αντιμετωπίζει το Οικουμενικό Πατριαρχείο, ο ίδιος ο Οικουμενικός Πατριάρχης, και όλη η Ρωμιοσύνη. Η γειτνίαση Ελλάδας και Τουρκίας βοηθά, μαζί με άλλους παράγοντες, να ξέρουμε τι συμβαίνει στο Οικουμενικό Πατριαρχείο, και να είμαστε αισιόδοξοι διότι η Τουρκία ως Κυβέρνηση μαζί με τον τουρκικό λαό και τα ΜΜΕ προστατεύουν το Οικουμενικό Πατριαρχείο. Γνωστά τα προβλήματα του Οικουμενικού Πατριαρχείου στην Τουρκία, αλλά η ματιά του παρόντος άρθρου βλέπει ως προτεραιότητα την ασφάλεια των Ρωμιών. Γι’ αυτό θεωρώ ότι η αποκάλυψη των σχεδίων της Εργκενεκόν έχει αποτρέψει τα χειρότερα σε πολλά επίπεδα που ξεπερνούν και την ίδια την Τουρκία.


Άθλια η κατάσταση για τους Χριστιανούς στο Ιράκ

Στο Ιράκ όμως, η κατάσταση είναι τρισάθλια για τους χριστιανούς. Ένα παλαιότερο δημοσίευμα στο Amen στις 27 Δεκεμβρίου (http://www.amen.gr/index.php?mod=news&op=article&aid=1285) αναφέρει ότι ο αριθμός των χριστιανών έχει μειωθεί δραματικά από το 2003 έως σήμερα. Η δημοκρατία (sic) έφερε το θάνατο για τους χριστιανούς! Σε διάστημα περίπου 6 ετών έπαθαν οι χριστιανοί όσα δεν είχαν πάθει επί της εικοσαετούς δικτατορίας του Σαντάμ. Αυτό δεν σημαίνει ότι η δικτατορία ήταν ό,τι καλύτερο, αλλά με οδηγεί να αμφισβητώ το μύθο περί εκδημοκρατισμού του Ιράκ. Άλλωστε η δικτατορία του Ιράκ επέτρεπε στους χριστιανούς να προσεύχονται στις Εκκλησίες τους σε αντίθεση με άλλες, σύμμαχες των αμερικανών, βασιλείες που απαγορεύουν στους χριστιανούς κάθε λατρευτική πράξη. Οι χριστιανοί του Ιράκ είναι - όπως εκείνοι της Αιγύπτου - φορείς γλωσσών και πολιτισμών υπό αφανισμό. Αυτό καθιστά το πρόβλημα μεγαλύτερο και αγγίζει όχι μόνο όσους από μας συμπάσχουν με τους ομόπιστους αλλά και όσους σέβονται τον ανθρώπινο πολιτισμό. Περιττό να πω ότι σε κάθε περίπτωση είναι μείζον θέμα ανθρωπίνων δικαιωμάτων.
Η κατάσταση δεν προκαλεί καθόλου αισιοδοξία διότι οι χριστιανοί του Ιράκ διώκονται με κάθε τρόπο και είναι αντιμέτωποι με μια από δυο λύσεις: μετανάστευση ή θάνατος. Έτσι δείχνουν τα πράγματα ως τώρα, και έτσι είναι φτιαγμένο το σχέδιο για την Νέα Μέση Ανατολή που ανακηρύσσεται επίσημα από το 2006 από υψηλόβαθμους πολιτικούς των ΗΠΑ, όπως η πρώην υπουργός Κοντολίζα Ράις σε διάφορες περιστάσεις (http://www.globalresearch.ca/index.php?context=va&aid=3882). Σύμφωνα με αυτό το σχέδιο, που γνωστοποιήθηκε στην στρατιωτική σχολή του ΝΑΤΟ στην Ρώμη και προκάλεσε τις αντιδράσεις τις Τουρκίας το Σεπτέμβριο του 2006 (http://www.todayszaman.com/tz-web/?hn=36919), το Ιράκ μοιράζεται σε μικρότερα κράτη με θρησκευτική βάση, όπου οι Σουνίτες και οι Σιίτες θα έχουν δικά τους κράτη, ενώ οι χριστιανοί παίρνουν το θάνατο ή την μετανάστευση. Βεβαίως κατ’ εμέ δεν πρέπει να μπουν οι χριστιανοί στην λογική του εγκλωβισμού σε τέτοιου είδους κράτη. Αντιθέτως να είναι πολέμιοι τέτοιων ρατσισμών που εν πρώτοις απειλούν τους ίδιους.


Πρόβλημα και στην Παλαιστίνη

Στην κατεχόμενη Παλαιστίνη οι χριστιανοί δεν είναι ούτε και αυτοί σε καλύτερη κατάσταση. Αφήνοντας στην άκρη τον εξευτελισμό που φέρνουν τα διάφορα δόγματα στα ιερά προσκυνήματα, για να θυμίσω τις αντιδράσεις που εξέφρασαν οι σιωνιστές κατά της εορταστικής διακόσμησης την περίοδο των Χριστουγέννων (http://www.amen.gr/index.php?mod=news&op=article&aid=1219). Επιπλέον φτύνουν στους κληρικούς και τους μοναχούς (http://www.jpost.com/servlet/Satellite?cid=1259231077244&pagename=JPost/JPArticle/ShowFull) σε σημείο που θεωρείται πια από τους κληρικούς αυτούς μια καθημερινή πραγματικότητα σύμφωνα με το άρθρο. Οι ραββίνοι διδάσκουν το μίσος προς τους «εχθρούς» και υπερηφανεύονται για τις σφαγές στη Γάζα (http://www.amen.gr/index.php?mod=news&op=article&aid=932) όπου σκοτώθηκαν άμαχοι χριστιανοί και μουσουλμάνοι (http://www.catholicnews.com/data/stories/cns/0900072.htm). Ευτυχώς, τουλάχιστον φέτος δεν υπήρξαν προβλήματα αναγνώρισης του Πατριάρχη...


Στο στόχαστρο οι Κόπτες

Στην Αίγυπτο οι κόπτες είχαν όπως είπαμε αιματηρά Χριστούγεννα, κάτι σαν τα μωρά της Βηθλεέμ. Τότε το Θείο βρέφος βρήκε καταφύγιο στην Αίγυπτο ενώ οι κόπτες τώρα πουθενά..Το θέμα σύμφωνα με τα δημοσιεύματα έχει πολιτικό παρασκήνιο που γίνεται όλο και πιο έντονο και έχει να κάνει με την διαδοχή του προέδρου Μουμπάρακ. Ο τελευταίος θέλει τον γιό του στο «θρόνο» της δημοκρατίας, και φλερτάρει με την οργάνωση των «αδελφών μουσουλμάνων» ώστε να συμφωνήσουν και να περάσει ομαλά η ηγεσία από τον πατέρα στον γιό. Αυτό εξηγεί τις κριτικές του επισκόπου της Ναγκάα Χαμάντι για την κυβέρνηση και τους βουλευτές του κυβερνώντος κόμματος της περιοχής. Τα επεισόδια αυτά καταδικάστηκαν στην κυριακάτικη λειτουργία από τον Πάπα στο Βατικανό. Επιπλέον η Κοπτική Εκκλησία καλεί τους κόπτες όλου του κόσμου σε τριήμερη νηστεία, ξεκινώντας από την ερχόμενη Δευτέρα (11/1). Δεν είναι όμως η πρώτη φορά που οι κόπτες στην Αίγυπτο διώκονται την τελευταία περίοδο. Όλοι θυμόμαστε την απόφαση της Αιγυπτιακής Κυβέρνησης να σφάξει όλους τους χοίρους, για να αντιμετωπίσει την γρίπη των χοίρων! Περιττό να πούμε ότι οι χριστιανοί είναι αυτοί που εκτρέφουν χοίρους.

Η κατάσταση στον Λίβανο

Στο Λίβανο, αλλά και στη Συρία, η κατάσταση είναι πολύ διαφορετική. Περιορίζομαι στο Λίβανο όπου δεν υπάρχει καμία πλειοψηφία αλλά πολλές μειονότητες αφ’ ενός και αφ’ ετέρου, τον εμφύλιο ακόμα δεν τον ξέχασαν ούτε οι χριστιανοί ούτε οι μουσουλμάνοι. Γι’ αυτό ο διάλογος και η συναίνεση κυριαρχούν όπως φαίνεται ως τώρα. Επιπλέον πριν από λίγες εβδομάδες ο Γενικός Γραμματέας της Χιζμπολλάχ εξέφρασε την ανησυχία του για την «αιμορραγία» των χριστιανών από την Ανατολή, και κάλεσε τους χριστιανούς του Λιβάνου να συλλογιστούν τις αποφάσεις κάποιων να είναι με την μεριά των ΗΠΑ και να υποστηρίζουν τα σχέδιά της δίνοντας το παράδειγμα των χριστιανών του Ιράκ, οι οποίοι είναι απροστάτευτοι αυτή τη στιγμή. Και τόνισε ότι οι Λιβανέζοι χριστιανοί και μουσουλμάνοι έχουν μια ευκαιρία που δεν πρέπει να πάει χαμένη, εκείνη της ένωσης, και της αποδοχής του άλλου, χωρίς φοβίες.

Ποιο το μέλλον των Χριστιανών;

Μετά από αυτή την σύντομη ανάγνωση των γεγονότων φαίνεται ότι οι χριστιανοί της Εγγύς Ανατολής αντιμετωπίζουν πολλά προβλήματα που απειλούν την συνέχεια του Χριστιανισμού στην περιοχή. Η αισιοδοξία δεν χάνεται και η ελπίδα πάντα μένει φλογερή, καθώς υπάρχουν σε κάποια μέρη φωτεινές εξαιρέσεις. Οι χριστιανοί της Δύσης - και όχι οι κυβερνήσεις - θα πρέπει να σκεφτούν τι θα επιλέξουν: να βοηθήσουν τους χριστιανούς της Εγγύς Ανατολής τώρα ή θα πάνε σε κάποια χρόνια να κάνουν ιεραποστολή, όπως έγινε στην περίπτωση της Αφρικής;

Monday 4 January 2010

Η Φύση του Ισλάμ: βιβλιοκρισία του π. Καποδίστρια στη Σύναξη




Στο νέο 112ο τεύχος (Οκτωβίου - Δεκεμμβρίου 2009) του έγκριτου θεολογικού περιοδικού Σύναξη,
δημοσιεύεται η βαθυστόχαστη και θερμή βιβλιοκρισία του π. Παναγιώτη Καποδίστρια για το δοκίμιο του μητροπολίτη Γεωργίου Όρους Λιβάνου Η Φύση του Ισλάμ [σσ. 123-124].

Εκλαμβάνω την βιβλιοκρισία του π. Παναγιώτη και προσωπικά για δύο λόγους: αφ' ενός αφορά ένα έργο του Μητροπολίτη μου, αφ' ετέρου αφορά την μετάφραση που προσπάθησα να την κάνω με όση αγάπη και φιλοπονία διαθέτω. Ο λόγος του π. Παναγιώτη, ομολογώ, με δικαιώνει και με ενθαρρύνει. Γι' αυτό και τον ευχαριστώ και αναδημοσιεύω την βιβλιοκρισία του με τις επισημάνσεις που ο ίδιος έκανε στο ιστολόγιό του.




"Η φύση του Ισλάμ": Ένα δοκίμιο του Μητροπολίτη Όρους Λιβάνου Ζορζ Κοντρ (Georges Khodr)

Γράφει ο π. Παναγιώτης Καποδίστριας

Να, που κάθε μέρα μαθαίνω πράγματα ουσίας και διάρκειας, τα οποία με χειραγωγούν μακριά από την ευ-δαιμονική μου αυτάρκεια και αυταρέσκεια, κάνοντάς με να συνειδητοποιήσω, ότι δεν είμαι το κέντρο του σύμπαντος, ούτε συγκεντρώνω το ενδιαφέρον του κοσμικού γίγνεσθαι ή… απο-γίγνεσθαι!

Μιλώ προσωπικά παραπάνω, διότι, αν ως χριστιανικός κόσμος και μάλιστα ελλαδίτικος δεν βάλουμε βαθύτατα το δάχτυλο στον «τύπον των ήλων», ώστε να μας πονέσει όσο γίνεται περισσότερο, δεν πρόκειται να έλθουμε «εις εαυτόν».

Μόλις έλαβα ένα μικρό βιβλίο από τον Λιβανέζο φίλο μου Roni Bou Saba (πτυχιούχο Αραβικής Φιλολογίας και Ορθόδοξης Θεολογίας στον Λίβανο και ήδη φοιτητή Ελληνικής Φιλολογίας στην Πάτρα), ο οποίος με τιμά συχνά-πυκνά εδώ στον «Ίσκιο» με τα εύστοχα σημειώματα / σχόλιά του.
Το βιβλίο αποτελεί μεταφραστικό ανδραγάθημα του Roni ενός πολυσήμαντου δοκιμίου του Μητροπολίτη Βύβλου, Βότριδος και Όρους Λιβάνου Γεωργίου (Georges Khodr), με τίτλο «Η φύση του Ισλάμ», που κυκλοφόρησε πρόσφατα από τις Εκδόσεις Μαΐστρος (2009), με Πρόλογο κι Επιμέλεια της Εκδότριας Εύης Βουλγαράκη – Πισίνα.

Δεν γνώριζα ούτε τον Ζορζ Κοντρ ως διανοητή, μήτε ότι μπορεί (αν και πρέπει) ένας Ορθόξοξος Επίσκοπος, να εκφράζεται με τόση ευρυχωρία σκέψης και διάθεση αγαπητική για τον Άλλο, τον Διπλανό, τον Έξω από Εμάς. Ατυχώς, έχουμε συνηθίσει τους Ορθόδοξους Ιεράρχες μας (στην συντριπτική τους πλειονότητα, πλην ελαχίστων φωτεινότατων εξαιρέσεων), αλλά και τον θεολογικό μας κόσμο, να δρουν και ν’ αντιδρούν λαβυρινθωμένοι από τη μέσα πλευρά των ολόκλειστων θυρών της αυτάρεσκης στενοκαρδίας τους.

O Μητροπολίτης Γεώργιος
(γενν. 1923) δεν είναι ο τυχόντας! Εμπνευστής του MJO, του λιβανέζικου δηλαδή νεολαιΐστικου κινήματος, από τα ιδρυτικά μέλη του Συνδέσμου Ορθόδοξων Νέων, καλός συγγραφέας και απροκατάληπτος διανοητής, επιδέξιος εκπρόσωπος του Πατριαρχείου Αντιοχείας σε πλείστα όσα διεθνή fora, μες από αυτό του το δοκίμιο (διάλεξη κατά την ανακήρυξή του σε επίτιμο διδάκτορα του Ορθόδοξου Θεολογικού Ινστιτούτου του Αγίου Σεργίου, 22.6.2007 - απ' όπου και η διπλανή φωτό) μιλά την Αλήθεια για το πώς και το γιατί του Ισλάμ. Και ξέρετε; Στην εποχή του δόγματος «πες μου ένα ψέμα, να σε αγαπήσω», η ξεκάθαρη Αλήθεια για τον Άλλον, δεν είναι πάντοτε αρεστή, όταν μάλιστα μάς ξεβολεύει από την πνευματική μας ραστώνη και χαύνωση.

Για να κατανοήσει ο αναγνώστης το αλογόκριτο της σκέψης τού στοχαστή Κοντρ, επιλέγω κατά τύχην ένα πολύ σύντομο προσωπικό του στιγμιότυπο του 1941, από τα φοιτητικά του χρόνια (σελ. 45):

«Ένας φίλος, καθώς μ’ επισκεπτόταν στο φοιτητικό μου δωμάτιο, βλέπει στο γραφείο μου ένα Κοράνιο. Μού λέγει: "Μα γιατί το διαβάζετε;" Η απάντησή μου ήταν η εξής: "Ψάχνω τα ίχνη του Χριστού παντού"».

Τι φανερώνει αυτό το λίγο; Μα, οπωσδήποτε, το Πολύ της Αγάπης και της Συναλληλίας. Ότι «το πνεύμα όπου θέλει πνει», ενώ είναι ανάγκη να ξεδιακρίνουμε -δίχως βέβαια συγκρητιστικές αλχημείες και λογικές- την όποια καλότητα τής έξω επό εμάς κοσμοθεωρίας του Διπλανού, δίχως εγκλωβισμούς σε συνήθεις (α)θεολογικούς σχηματισμούς, από τους οποίους ένας μόνον -παρεμπιπτόντως- απουσιάζει: Ο Θεός της Αγάπης.

«Η φύση του Ισλάμ» του Ζορζ Κοντρ δεν είναι λόγος ex cathedra, αλλά έλλογος λόγος αφ’ ενός αυτοσυνειδησίας και αυτομεμψίας, αφ’ ετέρου αγαστής συνύπαρξης θρησκειών και δογμάτων σε μιαν ευαίσθητη κι αιματοπότιστη περιοχή, όπως αυτή της Μέσης Ανατολής.

Εκεί, σ’ εκείνους τους τόπους του κολαζόμενου (από έξωθεν συμφέροντα) Παραδείσου, η καθημερινή συνάντηση και συμβίωση Χριστιανών και Μουσουλμάνων τείνει να γίνει και θεολογική. Στον δυτικό όμως κόσμο (ο οποίος βιώνει οσονούπω την δύση του) τα πράγματα είναι πιο δυσχερή. Ο Φόβος, εξαιτίας της σύγχρονης πολιτικο-κοινωνικής έκφανσης του Ισλαμισμού, ήδη «έξω βάλλει» την Αγάπη. Γνωστά γεγονότα ακροτήτων εκατέρωθεν των δύο κόσμων δημιουργούν δισταγμούς ή και εναντιότητες, όμως ποια από τις δύο πλευρές είναι πράγματι «αθώα του αίματος»;

Γι’ αυτό υπερτόνισα στην αρχή, ότι ο Μητροπολίτης Όρους Λιβάνου μιλά την Αλήθεια και την Αγάπη, που ΕΙΝΑΙ ο Θεός! Η Καταλλαγή μπορεί να είναι και τρόπος και τόπος συνύπαρξης, η δε Αγάπη, η μόνη κοινή γλώσσα συνεννόησης και συνεργασίας.
Ευχαριστώ από καρδιάς τον Συγγραφέα, τον Μεταφραστή και την Εκδότρια, οι οποίοι μού έδωσαν την ευκαιρία πρόσβασης σ’ ένα κείμενο ανατρεπτικό, κάνοντας ως εκ τούτου τις παραπάνω ταπεινές σκέψεις. Καλή συνέχεια σε όλους!